CHOROBY ZAKAŹNE WIEKU DZIECIĘCEGO

Z uwagi na niedojrzały układ odpornościowy oraz częste przebywanie w dużych skupiskach ludzkich takich jak żłobki i przedszkola, najbardziej narażone na choroby zakaźne są dzieci.
Najczęściej spotykane choroby wieku dziecięcego to:

SZKARLATYNA (PŁONICA)
Jest to bakteryjna choroba zakaźna wywoływana przez szczepy paciorkowców z grupy A, produkujące toksyny bakteryjne. Droga zakażenia jest kropelkowa, a źródłem zakażenia jest osoba chora na anginę lub szkarlatynę. Okres wylęgania jest krótki i trwa 1-5 dni. Główne objawy to nagła, wysoka gorączka oraz wysypka, ból gardła, ból brzucha. Typowo drobnogrudkowa, niekiedy szorstka w dotyku wysypka towarzysząca szkarlatynie umiejscowiona jest na twarzy (bez zajęcia trójkąta łączącego usta i nos), klatce piersiowej i kończynach. Układa się linijnie w naturalnych zgięciach ciała, np. pachach, pachwinach. Gardło jest żywo czerwone, język czerwony, malinowy. Na szkarlatynę można chorować kilkukrotnie. Leczenie obejmuje podanie antybiotyku doustnego przez 10 dni Po zastosowaniu leczenia następuje szybka poprawa stanu zdrowia dziecka. Nie jest dostępne szczepienie.




OSPA WIETRZNA
Jest to wirusowa choroba zakaźna wywołana przez wirusa ospy wietrznej i półpaśca (VZV). Droga zakażenia jest kropelkowa, jest to choroba bardzo zakaźna. Chore dziecko zaczyna zakażać na 2 dni przed wystąpieniem pierwszych pęcherzyków. Okres wylęgania wynosi od 10-21 dni po kontakcie z chorym. Objawami ospy wietrznej są gorączka, charakterystyczna wysypka z grudkami, pęcherzykami, nadżerkami oraz strupkami. Swędząca osutka może być obecna na całym ciele, w tym również na śluzówkach jamy ustnej, narządów płciowych, w owłosionej skórze głowy czy na powiekach. Najczęstszym powikłaniem ospy są bakteryjne nadkażenia zmian skórnych. Należy izolować chore dziecko do przyschnięcia ostatniego pęcherzyka w strupek. Odpoczynek w domu, leki przeciwgorączkowe ( przeciwświądowe, zewnętrzne odkażające. Wskazane są codzienne kąpiele pod prysznicem. Dostępne jest skuteczne szczepienie (szczepionka żywa) składające się z dwóch dawek. Możliwe jest szczepienie osoby podatnej na zakażenie do 72 godzin po kontakcie z chorym. Ma ono na celu zapobieżenie zachorowaniu lub złagodzeniu przebiegu choroby.



ODRA
Wirusowa choroba zakaźna charakteryzująca się gorączką i gruboplamistą, wyraźną, zlewną wysypką na całym ciele. Droga zakażenia jest kropelkowa. Okres wylęgania wynosi 9-11 dni, a zakaźność rozpoczyna się 3-5 dni przed wystąpieniem zmian skórnych i trwa jeszcze przez 3 dni po jej ujawnieniu. Objawami towarzyszącymi mogą być suchy kaszel, zapalenie gardła, zapalenie spojówek. Leczenie jest tylko objawowe, obejmujące nawodnienie, odpoczynek, postępowanie przeciwgorączkowe. Niestety, groźne bywają powikłania odry, głównie zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu oraz odległe, nieuleczalne powikłanie w postaci postępującej, degeneracyjnej choroby neurologicznej podostrego stwardniającego zapalenia mózgu. Zapobieganie odrze obejmuje szczepienie dwoma dawkami szczepionki. Po kontakcie osoby nieuodpornionej wcześniej z chorym na odrę można rozpocząć szczepienie MMR (szczepionka żywa) w ciągu 72 godzin po ekspozycji.



CHOROBA DŁONI, STÓP I JAMY USTNEJ
Powyższa nazwa jest prawidłową nazwą tej jednostki chorobowej, którą potocznie pacjenci zwykli nazywać chorobą bostońską czy bostonką (nazwa nieprawidłowa, ale powszechnie używana). Jest to choroba wirusowa charakteryzująca się wystąpieniem grudkowej lub pęcherzykowej wysypki na powierzchni dłoniowej rąk, podeszwowej stóp oraz skórze dookoła ust. Przebiegowi może towarzyszyć gorączka, zapalenie gardła, lekka biegunka, ból brzucha. Choroba przenosi się drogą kropelkową. Okres wylęgania wynosi 3-5 dni. Można chorować kilka razy ze względu na to, że chorobę tą wywołują różne wirusy (coxackie, enterowirusy). Leczenie jest jedynie objawowe: odpoczynek, nawodnienie, leki przeciwgorączkowe, izolacja do ustąpienia wysypki. Nie ma szczepionki.



GORĄCZKA TRZYDNIOWA (RUMIEŃ NAGŁY)
Jest to dość powszechna choroba wirusowa (HHV 6, HHV 7) małych dzieci, od 6. miesiąca życia do 2-3. roku życia. Do zakażenia dochodzi drogą kropelkową od chorego osobnika. Okres wylęgania to kilka dni. Zakaźność jest duża. Głównym objawem jest nagła, wysoka gorączka bez innych objawów towarzyszących. Obserwuje się gorsze samopoczucie dziecka, niekiedy zaczerwienione gardło, biegunkę. Po 3-4. dniach dziecko przestaje gorączkować, a na skórze klatki piersiowej i twarzy pojawia się bladoróżowa, drobnoplamista wysypka, nieswędząca. Choroba sama ustępuje, a leczenie jest jedynie objawowe, polegające na zwalczaniu gorączki, odpowiednim nawodnieniu i odpoczynku. Nie ma szczepionki.
 

MONONUKLEOZA ZAKAŹNA
Jest to ostra choroba wirusowa powodowana przez wirusa Epsteina – Barr (EBV). Często przebieg jest bezobjawowy, a o przebyciu tej choroby świadczą jedynie dodatnie wyniki badań laboratoryjnych. U pacjentów objawowych typowo obserwujemy wysoką gorączka trwającą nawet do 10 dni, zapalenie gardła i migdałków, powiększenie węzłów chłonnych szyi, niekiedy katar, obrzęk powiek, powiększenie wątroby i śledziony. Drogą zakażenia jest bezpośredni kontakt z osobą chorą lub nosicielem (korzystanie ze wspólnych naczyń), rzadziej droga kropelkowa. Okres wylęgania jest dość długi i wynosi 30-50 dni. Leczenie jest jedynie objawowe. Nie ma szczepionki.



INFEKCJE ŻOŁĄDKOWO - JELITOWE
Najczęściej spowodowane są przez zakażenie wirusowe, a do ich przeniesienia dochodzi drogą kropelkową lub przez kontakt bezpośredni. Objawem choroby mogą być: biegunka, nudności, wymioty, bóle brzucha. Dziecko nie chce jeść, płacze, niekiedy pojawia się gorączka. Podstawą leczenia jest nawadnianie dziecka. Należy też zastosować lekkostrawną dietę, można podać preparaty zawierające probiotyki. Konieczna jest obserwacja maluszka pod kątem objawów odwodnienia, do których należą: suchy język, zapadnięte gałki oczne, bardzo mocne pragnienie, oddawanie małych ilości moczu, wystąpienie zaburzeń świadomości. Pomóc w uniknięciu choroby może ścisła higiena, przede wszystkim częste i dokładne mycie rąk.


 Wirusy powodujące nieżyt żołądkowo-jelitowy:
 A – rotawirus, B – adenowirus, C – Norowirus i
D – Astrowirus. Wirusy są pokazane w tym samym powiększeniu.

OWSICA I GLISTNICA
Najczęściej pojawia się owsica. Zarówno w przypadku owsicy, jak i glistnicy, aby doszło do zakażenia, muszą zostać połknięte jaja pasożyta. Jaja owsika mogą przetrwać na bieliźnie osobistej, pościeli, ręcznikach, dywanach, a nawet maskotkach. Jaja glisty w sprzyjających warunkach mogą przetrwać wiele lat w glebie. Najczęstszym objawem owsicy jest świąd odbytu, zwłaszcza w godzinach popołudniowych i wieczornych. Oba pasożyty mogą wywołać bezsenność, bóle brzucha, utratę apetytu, dziecko może się łatwo irytować, być rozdrażnione. Natomiast specyficznym objawem glistnicy może być kaszel, gdyż larwa z jelit wędruje do układu oddechowego. Aby zapobiec chorobom, należy przestrzegać zasad higieny – konieczne jest częste mycie rąk i dokładne mycie warzyw i owoców; ponadto wskazane jest częste pranie ręczników, bielizny, maskotek, dywanów. W przypadku infekcji wymagane jest leczenie wszystkich domowników i równoczesna zmiana pościeli, ręczników (niezbędne jest pranie w wysokiej temperaturze oraz prasowanie, aby skutecznie zniszczyć jaja pasożyta). Najczęściej po dwóch tygodniach leczenie należy powtórzyć.